Euregio Erepenning voor van Hemmen

Tijdens de eindejaars bijeenkomst van de Euregio in Kleve(DLD) kreeg onze voorzitter van het Exodus comité, Martien van Hemmen, de Euregio erepenning 2016 uitgereikt. 

Voorzitter Euregio Hubert Bruls met de gedecoreerde Matien van Hemmen

Namens de Euregio sprak voorzitter Euregio de heer Hubert Bruls lovend over de resultaten op het terrein van samenwerken met zowel Nederlandse als Duitse partners in de regio. De vanzelfsprekendheid waarmee vanuit de beleving van de burger met respect WO II wordt herdacht noemde hij een voorbeeld voor anderen. Maar hij roemde ook de enorme enthousiasme waarmee Martien aan de vele grensoverschrijdende projecten heeft gewerkt zoals; de introductie van de Marigold memorial als symbool voor burgers in oorlogstijd, de gemeenschappelijke WO II tentoonstelling in Kleef, de film "Stille Helden" met de stad Duisburg, Liberation luisterkeien in Weeze, maar ook het WOII-verzoeningspaneel aan de Linge en vele andere gemeenschappelijke projecten.

Een indrukwekkend dankwoord van Martien van Hemmen

Martien van Hemmen sprak zijn dank uit aan het bestuur van de Euregio en benadrukte dat ieder project juist op het menselijke vlak zijn meerwaarde heeft. Het leidde tot ware vriendschappen met de mensen uit Duisburg en met Kleef. In zijn toespraak maakte van Hemmen van de gelegenheid gebruik, dat bij het hedendaags herdenken zeker ook een directe relatie gelegd dient te worden met de actuele situatie in de wereld. Daarbij dienen de burger en zeker ook de jeugd te worden betrokken. Tevens benadrukte hij dat herdenken in een context van samenwerken zou moeten gebeuren: tussen musea, gemeenten, landen in de vorm van zowel indoor en outdoor presentatie.

De toekenning van de erepenning wordt gezien als een internationale erkenning en een bevestiging om door te gaan. Daarin past het verder vorm geven van het Herinneringslandschap WO II. Voor 2017 staat het realiseren van Zusterluisterkeien op de rol t.w. in Elden en in Rindern. Het thema zal zijn 'Het water als wapen'. Een fietsroute zal vervolgens Kleef via de Betuwe in de regio Arnhem- Nijmegen verbinden. Een woord van speciale dank spreekt het Exoduscomité uit aan zowel bestuurders als burgers. Die hebben elkaar gevonden in hedendaags vernieuwend grensoverschrijdend gedenken.

Ale medewerkers van het Exodus comité zijn trots op hun voorzitter dat hij de Erepenning heeft mogen ontvangen.

Martien van Hemmen met zijn vrouw Christien en dochter Sofie

 

Speech van Martien;

Geachte aanwezigen, Liebe Anwesenden,

Inhakend op wat de heer Bruls zei nam ik de gelegenheid om de visie neer te leggen van waaruit wij opereren: over de overdracht van kennis en ervaringen van mensen uit eigen omgeving en zeker die van mijn moeder…tot op de dag van vandaag, nu ze 96 jaar oud is. Daarbij dient het Massagraf in Huissen waar circa 150 burgers als slachtoffer van oorlog liggen begraven als inspiratie. De heer Jan Terlouw heeft me persoonlijk voorgehouden, dat hij zeker eerder bij het massagraf zou zijn geweest als hij het had geweten! Dat was in het jaar 2012 en zo sprak de voormalige CvdK: Het is aan U in Huissen en omgeving om dit Massagraf naar buiten te brengen onder een breed publiek. Het staat symbool voor de tragiek van burgers; immers de Duitsers hadden Nederland bezet, maar de bommen kwamen van geallieerde vliegtuigen. Welk een spagaat is dat. Alle reden om vanuit die situatie als eersten te mogen spreken over de ellende van oorlog voor burgers; ongeacht de landsgrenzen. Een tweede sterk argument bracht de heer Jan Terlouw in: Het ontbreken van de rechtstaat. Als de rechtstaat niet meer functioneert, zoals in tijden van geweld en oorlog, dan zijn ook in dat opzicht de burgers de dupe.

Het is om deze reden, dat wij in onze benadering kiezen voor een regionale en niet lokale benadering sec van hetgeen in WO II gebeurd is. Ook mag het geen groene vorm herdenken zijn via militaire lijnen. Die is belangrijk, maar als onderdeel van een integrale vorm van herdenken en gedenken. Daarin moet de positie van burgers in bredere context maar ook in de casus centraal staan. Op die manier is het meer dan ceremonieel of een activiteit uit een draaiboek. Daarmee is iedere activiteit een people to people project geworden.

Verder in de presentatie:

In juni 2012 werd aan de Linge het Verzoeningspaneel onthuld. Daarbij aanwezig waren vertegenwoordigers van de ambassades van Canada, de Verenigde Staten, Groot Brittannië en de Bondsrepubliek Duitsland. Ook waren aanwezig vertegenwoordigers van de Euregio, de Provincie Gelderland, het Bevrijdingsmuseum, het Airbornemuseum en  veel jeugdigen.

Al in de oorlog werden volgens ons door de toenmalige strijdende militairen daar de eerste zaadjes verspreid voor Verzoening. Er ontstond  twijfel bij de echtheid van het verhaal maar  het lukte me de betreffende Amerikaan Bill William Call te spreken. Deze 88 jarige veteraan zei met overtuiging ‘It happened as described in Norbert’s book and I gave a cigarette and water to the German soldier before he died’. Ik legde uit, dat we een Verzoeningspaneel wilden onthullen….Hij zei daarop : ‘I strongly support your efforts, but is it still necessary such a reconcilliation panel?’

Hij werd mijn held; er wurde mein Held….

Samen met de Euregio werd een fototentoonstelling georganiseerd in het Capucijnerklooster te Kleve. Daarin stond het lot van de burger in oorlogstijd aan zowel Duitse als aan Nederlandse zijde centraal met als thema ‘Burgers in nood’. De manier waarop we met onze Kleefse vrienden samen werkten was hartverwarmend en vol respect.

Een volgende project was de bijna op natuurlijke wijze ontstane video clip Stille Helden. Duisburgse vrienden voor altijd zijn Robert, Gero en Anke en ik kan iedereen van harte aanraden de Stille Helden te zien en te beluisteren.

Grensoverschrijdend gedenken via de lijn en herkenning van de burger in oorlogstijd verbindt mensen en leidt tot blijvende rijke contacten en zelfs vriendschappen.

We zijn trots op de uitwisseling van leerlingen tussen Hamminkeln en Lingewaard, de ontwikkeling van een Erinnerungslandschaft van Kleve via de Betuwe tot aan Nijmegen- Arnhem.

In 2017 hopen we de Zusterluisterkeien te realiseren met als thema ‘Das Wasser als Waffe’ en daaraan gekoppeld een Fahrradroute; een fietstocht.

Toen ik door burgemeester Marianne Schuurmans uitgenodigd en samen met wethouder Theo Janssen, Sjaak Kamps en Heidi de Ruiter van de Euregio sprak over de erepenning Euregio Rijn Waal voelde ik mijn emoties; omdat al de projecten en de lieve mensen als een flits door mijn hoofd schoten.

Alleen al sommige reacties zijn een eer voor mij zoals: ‘Gute Sache! In einer solchen Zeit ist es wichtig Menschen zu ehren die sich Völkerverständigung und Friedensarbeit auf die Fahnen und in ihrem Herzen geschrieben haben’.

Nooit kan ik verbinding op het terrein van de burger in mijn eentje vorm geven. Er is een Chinees gezegde dat zegt : ‘met één hand kun je niet klappen…’

Die liebe Anke aus Duisburg schreibt dann: ‘Mit den beiden Hände die mir gerade zur Verfügung stehen klatsche und juble ich dir jetzt aber zu’.

Ik voel me rijk doordat ik niet alleen ben en omdat zo velen de initiatieven vanuit hun hart steunen. Het geeft gelegenheid het mooiste in je naaste, in de buren te ontdekken.

MvH 12 december 2016

Naar het overzicht