Elst in de vuurlinie

Het herinneringspaneel in Elst (gemeente Overbetuwe) heeft een grootte van 90 x 75 cm gevat in een roestvrij stalen geraamte.

Locatie: Aan de Linge tegenover 1e Weteringswal nr 21 te Elst nabij A325 .

Onthullingsdatum: 17 mei 2017

Ontwerp en layout paneel: Max Bozon

Teksten: Martien van Hemmen en Jan-Willen Dalhuisen

Realisatie: Exoduscomité en Gemeente Overbetuwe.

De inspiratie om een herinneringspaneel bij de Linge in Elst te realiseren komt voort uit de bijzondere positie die de Linge als frontlinie had in de oorlogsperiode rond eind oktober 1944

 

Hoofdtekst paneel;

Elst in de vuurlinie

De troepen

Operatie Market Garden eindigt in de nacht van 25 op 26 september 1944 met de evacuatie van de in Oosterbeek aanwezige restanten van de 1^e Luchtlandingsdivisie. Rond diezelfde tijd wordt het dorp Elst veroverd door de Somerset en Worcestershire Battalions. Na het mislukken van Market Garden reorganiseren de strijdende partijen zich. De Duitsers graven zich verder in langs de oostkant van de spoordijk tussen de Drielsedijk en Elst. Aan de overkant van de spoordijk liggen de geallieerden. Het gebied De Laar wordt verdedigd door het 4^th en 5^th Wiltshire Battalion. Verder zuidwaarts, rond de spoorwegovergang Rijksweg Noord, is het 4^th Battalion Somersets Light Infantry opgesteld. Rond de huidige Lingestraat in Aam liggen onderdelen van de Guards Armoured Division: de 1^st Battalion Welsh Guards, de X-Company 4^th Battalion de Scots Guards en de 5^th Battalion Coldstream Guards (zie logo's).

De strijd in regen en kou

Op 1 oktober begint een week van intensieve strijd. De Duitsers doen dan verwoede pogingen om Elst te heroveren. Twee pantserdivisies openen de aanval vanuit Elden en Huissen. Aam, Rijkerswoerd en De Laar liggen hevig onder vuur. Op 2 oktober voert de RAF bombardementen uit op de Duitse troepen. Vooral Huissen wordt zwaar getroffen; er vallen hier veel burgerslachtoffers. De strijd gaat dagen door in regen en kou en levert beide partijen weinig terreinwinst op. Het vechten in de Over-Betuwe is extra zwaar. Het modderige, open terrein en een hoge waterstand maken oprukken en dekking zoeken moeilijk. Ook het dorp Elst ligt de eerste dagen zwaar onder vuur. Daarbij wordt de toren van de Grote Kerk in brand geschoten. Om de strategische Lingebruggen bij de Oude Tol wordt hevig gevochten. In Aam vinden tankduels plaats en zware artilleriebeschietingen.

Het verstarde front

De Duitsers kunnen de Britse verdediging niet doorbreken. Op 7 oktober wordt de Rijnbrug door de geallieerden vernietigd. De Duitsers besluiten hierna hun offensief te staken. De strijd om Elst is voorbij. Het bruggenhoofd Over-Betuwe wordt een half jaar frontgebied. Tot overmaat van ramp zetten de Duitsers eind 1944 een groot deel van de streek onder water. De dreiging van het water versterkt het besef bij de geallieerden dat ze op een eiland zijn neergestreken.

Angstige dagen in de Lingeduikers

In de roerige septemberdagen van 1944 bestaat de Linge nog uit twee weteringen: de Rijn- en de Waal-Wetering. Beide weteringen lopen via grote duikers onder de zandbaan van de in aanleg zijnde autoweg Arnhem-Nijmegen (de huidige A325) door. De Linge is bijna drooggevallen na een warme zomer. De bodem vertoont diepe scheuren.

In die duikers schuilen wekenlang 120 mensen uit de directe omgeving. Eind september gaan 30 van hen door bevrijd Elst richting Brabant. De overigen worden later door de Duitsers naar het bezette noorden van Nederland gestuurd. Tijdens het verblijf van de vluchtelingen in de Lingeduikers zijn de omstandigheden beroerd: er ligt stro op de grond; alleen kinderen kunnen er staan. Voor een sanitaire stop moet je over anderen heen naar buiten kruipen. En dat te midden van de strijdende partijen!

Naar het overzicht