Evacuatie verhaal van Hennie Helsen

Tien jaar was Hennie Helsen toen hij in de nadagen van 1944 zijn geboortedorp Angeren moest ontvluchten. Met paard en wagen stond de familie klaar voor vertrek. "Oma zat op de bok", vertelt Helsen. "Er werd geschoten op de kerktoren. Om zich te beschermen tegen de rondvliegende granaten, stak oma haar paraplu op. Die zat vol gaten. Oma bleef ongedeerd."

Helsen vertelde het verhaal van zijn evacuatie gisteren bij de onthulling van het monument op de Angerense Waaldijk. Net als de rest van de Betuwe moest Angeren na de Slag om Arnhem, in september 1944, evacueren. Het evacuatiemonument werd onthuld door burgemeester Harry de Vries. "Een monument is als een voetstap in het zand: het zal nooit helemaal verdwijnen", zei De Vries tegen de zes kinderen die hem hielpen bij de onthulling van het monument. Verwijzend naar het onlangs geplaatste verzoeningspaneel aan De Linge, noemde De Vries ook het Angerense monument een teken van verzoening: "We mogen niet vergeten wat er is gebeurd. We moeten leren van het verleden. Een beetje stoeien is wel leuk. Maar vechten en oorlog voeren, dat moeten we niet doen. Die boodschap moeten we uitdragen. Bij jullie op school en bij mij op het gemeentehuis."

Het Angerense evacuatiemonument is een initiatief van de Historische Kring Angeren en het Exodus Comité. Het is een van de ruim dertig monumenten op de route van de Exodus wandeltocht die 30 juni voor de tweede maal wordt gehouden. "De gemeenschap is destijds uiteen gereten", memoreerde Martien van Hemmen van het Exodus Comité. "Er is tijdens de Tweede Wereldoorlog veel gebeurd in de Betuwe wat tot dusverre onderbelicht is gebleven. Ik wist tot enkele jaren geleden niet dat Angeren een massagraf heeft waar 22 lichamen begraven liggen. We mogen niet vergeten."

Op het evacuatiemonument, in de vorm van een helm en een parachute prijkt een gedicht in het Angers dialect: 'Wi-j keke nog een keer achterum, mit traone en veul pien, wanneer zouwe wi-j ons Angeren levend trug meuge zien?'

Hennie Helsen keerde terug. "Absoluut een mijlpaal", noemt hij het monument aan de dijk.

geinterveiwd door Karin Mulder