17 september 2019, vlag half stok.

Rond 17 september 1944 maakte de aanvankelijke vreugde bij burgers plaats voor tegenslag, verdriet en grote ellende.De Operatie Market Garden bracht geen bevrijding.Precies 75 jaar na dato vindt er een ingetogen herdenking plaats bij 't Looveer, te Huissen, waar 23 slachtoffers te betreuren waren. Gezien de grote opkomst blijkt dat de pijn voelbaar is tot op heden.De herdenking werd vooraf gegaan door een tocht met meer dan 100 deelnemers vanaf de WO II plaquette op de Markt te Huissen. Pater Henk Jongerius droeg op indrukwekkende wijze voor. Corry Janssen las het gedicht '17 september WAAROM?. Daarbij werd het samenzijn van de inmiddels meer dan 140 aanwezigen als helende factor benoemd. De muzikale intermezzo's werden op sfeervolle wijze door, zanger- gitarist  Alain Bruyere ingevuld.

Het Looveer; plaats van verzet, van smokkel van onderduikers en het noodlottige bombardement geeft een weergave van de tragiek van oorlog. Waar elders vaak de heldenmoed van militairen wordt herdacht is dat voor velen in de Over Betuwe de kracht van de burgers; de Stille Helden. Tumulus danken wij voor de support en dat geldt ook voor de gastvrijheid van By Willem, waar iedereen informeel kon napraten. Dit allemaal maakte het tot een indrukwekkende gebeurtenis.

Vergeet de oorlog en je hebt geen vrede,

Vergeet de doden en je hebt geen leven.

Herdenking WOII bombardement op het Looveer, een viedeoverslag van Arpro Media.

 

Speech van Martien van Hemmen: "Looveer nooit meer het oude weer". 

Welke woorden gebruik je als je een zo groot drama herdenkt dat zich hier voor deed? De Tweede Wereldoorlog gaat de kleine kern het Looveer niet ongemerkt voorbij….   Heimelijk worden in de oorlog door het verzet honderden onderduikers en Franse arbeiders vanuit de Achterhoek verder gevoerd naar het zuiden. Het vervoer met de pont is altijd gevaarlijk en verraad ligt op de loer. Dit is ook de plaats waar na Market Garden nog veel evacuees de Rijn werden overgezet door dronken en bange Duitsers naar het ook nog bezette noorden. In die tijd – rond het begin van Market Garden -wordt ook het veerpont tot zinken gebracht, zodat de vijand het niet meer kan gebruiken voor transport.

Maar ergens daar tussenin gebeurt iets ……….

De opkomende zon kondigt op 17 september een prachtige dag aan. Een reden om op die zondag bij elkaar op bezoek te zijn en om je met iets anders bezig te houden dan het harde leven van alledag. Het is zondag, familiedag, een rustdag. Klokken luiden voor de mis. Dan komt de rampspoed. Niemand ziet de ramp van Operatie Market Garden aan komen. Natuurlijk wordt gesproken over de aankomende bevrijding van ons land. Zal er dan eindelijk een einde komen aan de bezetting? In Elden en Arnhem zuid roept de BBC mensen op om voor a couple of days the area te verlaten. Daar neemt men de oproep serieus. Er hangt een gevecht om de laatste brug in de lucht en dan moet je weg wezen. Huissen begint dan vol te lopen met burgers uit Elden en zuid.

Het is 17 september en de operatie Market Garden begint. In de lucht is het een drukte van belang. Militairen concentreren zich niet alleen op de Arnhemse brug. Alle rivierovergangen zijn target en zeker daar waar de Flaks staan, zo ook hier bij het Looveer. Als burger ben je zo dicht bij de area of the bridge maar voor de vliegtuigen is niemand veilig. Militair gezien is het Looveer een legitiem doel: Het Looveer is het pontveer over de Nederrijn tussen Huissen en het dorp Loo in de gemeente Duiven. De doelen, ieder bestaand uit drie stukken lichte Flak, moesten door één element van drie B-17’s worden aangevallen. Eerst worden 90 scherfbommen afgeworpen waarbij als richtgebied het ‘bruggengebied’ wordt genomen. Vele bommen vallen in de uiterwaarden en aan de overzijde van de rivier. De woonark ‘De avondster’ die langs de veerkop lag, kreeg een voltreffer. De chaos wordt steeds groter.

In Huissen zitten de hulpverleners niet stil. Vanwege de gevechten in Arnhem wordt het sein  luchtalarm gegeven. Luchtbeschermingsdienst en brandweer maken zich op om naar het Looveer te gaan. Wat die hier aankomend aantreffen  is onbeschrijflijk. Een schuilkelder is getroffen en bij herhaling worden luchtaanvallen uitgevoerd. De brandweerheld Antoon Tonk is terwijl hij een ingang van een schuilplek zoekt, meteen gedood. Liefst 23 burgers vinden hier de dood….burgers? Kun je kinderen van 1, 2. 3 jaar burgers noemen? Die zijn nog zo onschuldig. Twee van de drie slachtoffers zijn jonger dan 17 jaar.

De tragiek tekent de gemeenschap, de gezinnen  en motiveert familie om dat wat hier gebeurde in zijn eenvoud nooit meer te vergeten. Het initiatief voor dit monument is daar een voorbeeld van. Evenals deze ingetogen herdenking.

Market Garden wordt herinnert met de vlag halfstok. Er is verdriet te delen, er is reden om de herdenken. De zwaar bevochten vrijheid heeft niet alleen militairen het leven gekost. Militairen die er als kind niet voor kozen om oorlog te gaan voeren. Een tiraniek regiem moest worden overwonnen. Herdenken kan alleen als we stil staan bij de burgerslachtoffers en kwetsbare positie van burgers. Zij zijn de stille helden.

 

Gedicht:  WAAROM?

Het water stroomt

gedachten gaan

de zon gaat onder

maar komt ook weer op

iedere dag opnieuw

 

Gedachten gaan uit naar het verleden

gedachten gaan naar beelden,

geluiden, stemmen, lawaai

Op deze plek toonden oorlog en ellende

hun ware aard

Gevoelens van onmacht

stromen door me heen

Gedachten naar vandaag

17 september

samen bijeen om te gedenken,

te voelen en te delen

Dit geeft kracht

en wellicht is dat het antwoord op

‘Waarom’

Het water stroomt

gedachten gaan

de zon komt op en verlicht

iedere dag opnieuw

‘opdat wij niet vergeten’

Daarom.

MvH september 2019

 

Veel foto's zijn via het menu archief te bekijken.

Naar het overzicht