•• OPDAT WIJ NIET VERGETEN. ••

contact

WOII paneel "Slag om Elst" onthuld.

Woensdag 17 mei was er een grote opkomst van belangstellenden tijdens de onthulling van WOII herinneringspaneel "Slag om Elst", locatie aan de  Linge/A325.

Ook was dhr. de Wilde, een WOII evacuee uit Elst, aanwezig die zich als vluchteling verscholen had in de duikers, die droog stonden, van de A325. Terwijl er geschoten werd tussen geallieerden en Duitsers verscholen ze met meer dan 50 man uit de omgeving in deze duikers totdat het veilig was om verder te trekken. Huissenaar Martin van Onna heeft er een prachtige pentekening van hiervan gemaakt en komt voor op het WOII herinneringspaneel.
Naast sprekers zoals Martien van Hemmen van het Exodus comite en Wethouder jan van Baal van gemeente Overbetuwe, droeg OBC leerling Christian Paul een indringend gedicht voor die men raakte. Ook mevr. Door Mom van Exodus evacuatiegroep droeg het gedicht "Terugkeer" voor in onvervalst plaatselijk dialect. Dit gedicht bracht je weer terug naar de evacuatie van het najaar in 1944 en de terugkeer in de zomer van 1945. Na de onthulling en de Last post werden door de aanwezigen rozen gelegd bij het paneel.

   Christian Paul                          Door Mom

Gedicht Terugkeer voorgedragen in onvervalst Angerens/Huussens dialect door mevr. Door Mom van Exodus evacuatiegroep op 17 mei 2017 tijdens onthulling WOII herinneringspaneel "Slag om Elst".

We kunnen weer terugkijken op een geslaagde onthulling. Ook dit paneel wordt opgenomen in de nog in ontwikkeling zijnde WOII fietsroute Driel-Kleef/Rindern

Foto's : Trudie Kempkes, Max Bozon, Martien van Hemmen en Henk Eerden

Wilt u meer foto's van de onthulling bekijken? Ga dan via menu naar Archief/Foto's/2017/Onthulling paneel "Slag om Elst".

Gedicht "Tweede wereldoorlog" voorgedragen door Christian Paul

Oorlog, die tijd moet verschrikkelijk zijn geweest,
niet alleen voor de joden,
Oorlog, het was als een beest.
waarom moesten er zoveel doden?

Zoveel verdriet,
het heeft zolang moeten duren,
iedereen die het ziet,
zelfs door alle muren.

Ze wisten iedereen te vinden,
zoveel macht,
door regen en winden,
het gaf de Duitsers steeds meer kracht.

Al die bommen en schoten,
jaren onderdrukking,
in het midden van de twintigste eeuw,
één grote mislukking.

Er waren heel veel moorden,
op al die bange joden,
verschrikkelijk was het,
die periode.

Dit mag niet nog een keer gebeuren,
voor altijd vrede,
de wereld hoort in kleuren,
voor altijd, in het heden.

Toespraak dhr Martien van Hemmen tijdens de onthulling paneel Strijd om Elst 

Dank je wel Jan, fijn dat oude wegen weer bij elkaar komen. We kennen elkaar van de middelbare school; vanuit het Exoduscomité en je bent ook voorzitter van de Polentocht. Het Betuwse thema van WO II ligt ook hierin besloten. Mag ik me trots voelen bij dit te onthullen paneel, de vlaggen in top en zoveel belangstelling? Vanuit Huissen komend ging ik direct het Exodus Pad op, vervolgens kwam ik via het Patrouille Pad Noord en het Patrouille Pad Zuid bij het Frontlijn Pad. De teksten van de informatiepanelen over de Amerikaanse verkenningspatrouille in me opnemend. Vanuit de verte zie ik de statige Vleugel als WO II monument met daarin markant de uiting Liberation. Informatiepanelen leggen de context uit en dat gebeurt ook bij de Irish Guards Brug die ik oversteek om een minuut later hier aan de Linge te staan. Hier wordt vandaag het WO II informatiepaneel Strijd om Elst onthuld. Wordt hier letterlijk en figuurlijk geschiedenis geschreven? Het antwoord daarop is een volmondig ‘JA’. Met steun van bestuurders en vanuit de gemeenschap ontwikkelt zich hier in de Betuwse regio een heus Herinneringslandschap dat uniek te noemen is in ons land. Een steenworp hier vandaan ligt het Stille Helden Pad, als ode aan de burgers. Vlakbij ligt het Guards Pad als nieuwste aanwinst. Vijf nieuwe bruggen hebben namen gekregen die de verbinding met de Guards zichtbaar maken voor fietsers en wandelaars. Hier kan men 365 dagen per jaar beleven wat gedurende WO II is gebeurd en wat zo uitdrukkelijk onderdeel is geworden van de identiteit van mensen in de regio Arnhem, Nijmegen en onze Betuwe. Historische verenigingen, particulieren, òòk bedrijven, bestuurders van gemeenten en van Park Lingezegen vormen het draagvlak en de realisatie van een bottom up proces. Natuurlijk zijn er in ieder project dragers: Naast wethouder Jan van Baal, mede namens het College, zijn dat bevlogen en betrokken mensen. Ik noem in dit verband even Gerrit Jacobs, natuurlijk verbinder van dit thema. Jan Willen Dalhuisen heeft een hoofdrol vervuld bij onderzoek en het leggen van contacten. Natuurlijk staat de kennis van Dr. Jan Brouwer weer borg voor gedegen waarneming en verankering in de zuilen, die bij de bruggen nog een plaats krijgen.Wat was de historische schets van Martin van Onna een openbaring! We beschikken niet over foto’s van de vluchtelingen die destijds in de duikers beschutting vonden. De tekening geeft een beeld van de ellende. Door de drie talige panelen, in Nederlands, Engels en Duits, hopen we een breed publiek te bereiken. Natuurlijk de mensen die hier al generaties lang wonen, maar ook de duizenden nieuwkomers die de nieuwe wijken bevolken. Het geeft mede identiteit aan hun woonomgeving. Last but not least zal het belangstellenden als het ware uitnodigen om naar dit Herinneringslandschap te komen. Daarbij kijken we naar de Duitse buren, waarmee we gelukkig zo’n innige vriendschapsband hebben, en naar de bezoekers van de musea in Oosterbeek en Groesbeek, die een bredere verkenning zoeken. Belangrijk in dit proces is de betrokkenheid van de jeugd; verheugd zijn we over de stevige steun van het OBC, ook bij deze onthulling. Het Park Lingezegen vormt een groene zone in het verstedelijkte gebied. Naast natuur en kunst vormt ook de historie een belangrijke pijler in het park. Dit staat borg voor positieve dynamiek. Mede hierdoor komt de omgeving uit de schaduw van de helaas gestrande Operatie Market Garden. Onlangs was ik aanwezig bij de opening van het WO II paviljoen in Arnhem. Het is overigens zeker een bezoek waard. Zicht krijgen op wat er gebeurde met de burgers nà de 7 dagen durende operatie Market Garden is echter niet mogelijk. Voor ons is er een causaal verband tussen het mislukken van Market Garden en de nog acht maanden durende tragiek voor burgers er na. Er blijven misverstanden bestaan over hetgeen in de periode ’44 gebeurde: Zo vernam ik tijdens de opening ook van een spreker, dat we daar aan de Rijn stonden op de grens van bevrijd/ niet bevrijd gebied. Daarbij wordt uit het oog verloren dat grote delen van de Over Betuwe nog lange tijd onderdeel vormden van bezet Nederland. In treffende bewoordingen wist een andere spreker aan te geven wat hij voelde bij herdenken van deze operatie. Hij noemde het een glorious defeat. Binnen deze context ontstaat alle ruimte voor het element van strijd van de militairen, maar ook voor het lot dat alle burgers in de regio trof. Dankzij initiatieven als hier vindt de beleving van wat oorlog deed en doet met mensen voelbaar te midden van natuur, kunst in het verstedelijkte gebied van dijken en wielen.

Opdat wij niet vergeten. Ik dank u voor de aandacht.

Martien van Hemmen, VZ Exoduscomité

Naar het overzicht